Definitie: een plotter is een computeruitvoerapparaat waarmee je (lijn)tekeningen en afbeeldingen op groot formaat kunt produceren.
In tegenstelling tot een gewone printer – die een afbeelding opbouwt uit talloze kleine puntjes (raster) – tekent de oorspronkelijke plotter lijnen op basis van vectoren (wiskundige lijninformatie). Dit resulteert in zeer scherpe en nauwkeurige tekeningen. Van oudsher werden plotters veel gebruikt voor technische tekeningen (zoals bouwplannen en constructieschema’s) omdat ze met hoge precisie en op zeer grote vellen papier konden werken.
Tegenwoordig is er technisch gezien weinig verschil meer tussen een moderne plotter en een normale printer, sinds de opkomst van inkjettechnologie is het onderscheid vervaagd en slaat de term plotter meestal op een grootformaat printer (bijv. tot A0-formaat).
In dit artikel duiken we dieper in op de geschiedenis van de plotter, de verschillende soorten plotters, de huidige stand van de techniek en geven we tips voor het kiezen van de juiste plotter. Ook bespreken we toepassingen in uiteenlopende sectoren.
Verschil tussen een plotter en een gewone printer
Veel mensen vragen zich af: Wat is het verschil tussen een plotter en een normale printer? Historisch zat het verschil vooral in de manier van werken en het formaat: een traditionele plotter tekende vectorlijnen met een pen, terwijl een printer rasterafbeeldingen inktte puntje voor puntje. Een plotter kon daardoor op grote formaten (zoals A1 of A0) nauwkeurige lijntekeningen maken die een gewone kantoorprinter niet aankon. Tegenwoordig is die functionele kloof echter nagenoeg verdwenen. Moderne plotters gebruiken net als printers inkjet- of laser/LED-technologie, waardoor ze ook vlakken en foto’s kunnen afdrukken. Het grootste onderscheid zit nu in het formaat en de toepassing: een plotter is eigenlijk een speciaal soort printer die is bedoeld voor grootformaat afdrukken en het printen van zeer precieze lijnen. Met andere woorden, elke plotter is een printer, maar niet elke printer is een plotter. Als vuistregel kun je zeggen dat printers tot A3-formaat gaan, terwijl plotters bedoeld zijn voor A2, A1, A0 en groter. Ook beschikken plotters meestal over functies voor rolpapierverwerking en hogere resolutie voor lijntekeningen. In de praktijk worden de termen door elkaar gebruikt, zo spreken architecten en ontwerpers nog vaak van “plotten” als ze grootformaat tekeningen printen.
Korte geschiedenis van de plotter
Plotters bestaan al decennia en hebben een interessante evolutie doorgemaakt. De eerste penplotters verschenen in de jaren 60 en 70 als outputapparaten voor CAD-systemen en wetenschappelijke toepassingen. Zo’n penplotter gebruikte één of meerdere fysieke pennen om lijnen op papier te tekenen. Via een mechanisch XY-mechanisme (twee loodrecht op elkaar bewegende armen) kon de pen op de juiste coördinaten worden geplaatst om zeer nauwkeurige tekeningen te “plotten”. Deze vroege plotters waren langzaam – beperkt door de snelheid van de pen – maar blonken uit in precisie en waren onmisbaar voor technische tekenkamers.
In de jaren 80 kwamen er verbeteringen en alternatieve technieken. Hewlett-Packard introduceerde rond 1982 de HP 7470A penplotter, die een revolutionair grit-wheel papiertransportsysteem gebruikte. Hierdoor was het niet langer nodig papier met perforatiegaatjes en tandwielen te gebruiken om het vel door de plotter te voeren – het grit-wheel kon het papier soepel en nauwkeurig verplaatsen. Dergelijke innovaties maakten plotters compacter, goedkoper en gebruiksvriendelijker. Niet lang daarna verschenen elektrostatische plotters (ook wel drumplotters genoemd). Deze gebruikten tonerpoeder en een elektrisch geladen drum, vergelijkbaar met een kopieerapparaat, om sneller grote tekeningen te kunnen afdrukken. Elektrostatische plotters werkten feitelijk in rastermodus (ze maakten het beeld op uit kleine puntjes toner), maar konden wel met vectorinstructies overweg. Ze boden een hogere snelheid en grotere formaten dan penplotters, al was de afdrukkwaliteit in het begin iets minder scherp dan de lijntekeningen van penplotters.
Vanaf halverwege de jaren 80 begonnen laserprinters en vooral betaalbare inkjetprinters terrein te winnen. Deze nieuwe printtechnologieën namen steeds meer taken over die voorheen alleen met plotters uitgevoerd konden worden. Penplotters raakten geleidelijk op de achtergrond. Begin jaren 90 luidde de introductie van grootformaat inkjetplotters (door o.a. HP DesignJet, Canon en Epson) de definitieve omslag in. Deze inkjetplotters konden net zo nauwkeurig lijnen tekenen als de penplotters van weleer, maar waren veel sneller en ook veelzijdiger: naast lijntekeningen konden ze ook vlakken en foto’s in kleur afdrukken. Vanaf dat moment was het klassieke beeld van de plotter als “automatisch tekenbord met pennen” verleden tijd. De meeste moderne plotters zijn in feite grote inkjetprinters – met als verschil dat ze veel grotere papierformaten aankunnen en geoptimaliseerd zijn voor precisie op lijnniveau.
Ter illustratie: De klassieke penplotter is nu vooral een museumstuk of hobby-apparaat voor techneuten en kunstenaars. In professionele omgevingen is hij vervangen door snelle inkjet- en LED-plotters.
Alleen de term plotten herinnert nog aan die tijd, en die wordt – vanwege die historie – vooral in architectuur, bouw en design nog veel gebruikt om grootformaat printen aan te duiden.
Soorten plotters
Hoewel met plotter tegenwoordig meestal een grootformaat printer wordt bedoeld, kunnen we verschillende soorten plotters onderscheiden op basis van werking en toepassing. Hier zijn de belangrijkste types:
- Penplotters (tekenplotters): Dit zijn de originele, klassieke plotters die met een pen op papier tekenen. Ze werken vectorieel: de pen blijft continu op het papier en trekt lijn voor lijn de tekening. Vroeger waren penplotters dé manier om bouwtekeningen en diagrammen op schaal te produceren vanwege hun hoge nauwkeurigheid. Ze konden vaak meerdere pennen gebruiken (voor verschillende kleuren of lijndiktes). Nadelen waren de mechanische complexiteit en lage snelheid. Tegenwoordig worden penplotters vrijwel niet meer gebruikt in de industrie – de meesten zijn vervangen door modernere technieken. Alleen in speciale niches en als hobby (bijv. voor kunstprojecten) kom je ze incidenteel nog tegen.
- Elektrostatische plotters (drumplotters): Dit waren vroege “snelle” plotters die gebruikmaakten van elektrostatische lading en toner om afbeeldingen te maken, vergelijkbaar met een kopieermachine. Het papier zit op een draaiende drum; via duizenden kleine geladen puntjes in de drum wordt tonerpoeder aangetrokken en op het papier overgebracht. Voordeel: aanzienlijk hogere printsnelheid en langere rollen papier mogelijk, waardoor deze machines populair waren voor bijvoorbeeld bouwtekeningen en landkaarten. Nadeel: de output was in het begin iets minder fijn van kwaliteit dan die van de penplotter (lijnen werden rastermatig opgebouwd). Elektrostatische plotters zijn uiteindelijk ook ingehaald door de opkomst van laser- en inkjettechnologie en worden nu nauwelijks nog nieuw verkocht.
- Snijplotters: Hierbij gaat het niet om tekenen met inkt, maar om snijden met een mesje. Een snijplotter – vaak gebruikt in de reclame-, beletterings- en textielsector – snijdt vormen en letters uit materialen als vinylfolie, papier, textiel of andere dunne media. De machine beweegt een mes volgens vectorlijnen over het materiaal, zodat perfect uitgesneden tekst of figuren ontstaan. Snijplotters worden veel ingezet voor onder andere autobelettering, stickers, transferfolies voor T-shirts en reclamemateriaal. In dit domein spreekt men nog steeds van “plotten” (bijv. een vinylplotter), ook al komt er geen druppel inkt aan te pas. Voor dit artikel richten we ons verder op de printende plotters (teken/printplotters voor grootformaat papier), maar het is goed te beseffen dat het woord plotter ook in deze context van snijmachines voorkomt.
Afbeelding: Een moderne snijplotter aan het werk. Zulke apparaten gebruiken een mesje om folies of papier nauwkeurig op maat te snijden, in plaats van te printen. Ze worden veel gebruikt voor vinylstickers, textielprints en andere grafische projecten.
- Moderne print-plotters (inktjetplotters): Dit is de meest voorkomende categorie tegenwoordig. Inktjetplotters zijn grootformaat printers die inkjettechnologie gebruiken om te printen, maar dan op veel grotere afmeting dan een normale printer. Ze combineren de precisie van de oude penplotter met de snelheid en veelzijdigheid van hedendaagse printers. Een inktjetplotter werkt met een of meerdere printkoppen die kleine inktdruppels op het papier spuiten. Doordat de druppels microscopisch klein zijn en zeer nauwkeurig worden geplaatst, kunnen inktjetplotters zowel hele fijne lijnen trekken als foto-realistische beelden afdrukken. Meestal wordt plotterpapier op een rol gebruikt, zodat zeer lange prints (bijv. banners of technische tekeningen op rol) mogelijk zijn. Moderne plotters kunnen doorgaans printen tot formaten als A1 of A0, en sommige grafische modellen zelfs nog breder (denk aan 44 inch / 111 cm of 60 inch / 152 cm breed voor panorama’s en affiches).
Het verschil tussen een oude penplotter en een moderne inkjetplotter is groot. Waar de penplotter letterlijk een pen over het papier bewoog om een lijn te trekken, bouwt een inkjetplotter de lijn op uit duizenden kleine inktpuntjes. Voor het menselijk oog is een lijn uit een goede inkjetplotter echter net zo scherp en aaneengesloten als een met pen getekende lijn. Bovendien kan een inkjetplotter iets wat een penplotter nooit kon: grote vlakken egaal inkleuren en foto’s afdrukken. Kortom: de inkjettechniek biedt naast scherpe lijnen ook kleurvlakken, verlooptinten, tekst en foto’s – met een veel hogere snelheid. Moderne inkjetplotters hebben vaak een hoge resolutie (1200 dpi of meer) en gebruiken meerdere inktkleuren (meestal 4 tot 12 inkten, waarbij grafische fotoprinters meer kleuren gebruiken voor een breder kleurbereik).
Daarnaast kunnen de meeste huidige plotters zowel met vectorbestanden als met rasterafbeeldingen uit de voeten. Voor lijntekeningen (bijv. CAD-tekeningen) is het ideaal als de printer rechtstreeks vectorinformatie kan printen, omdat lijnen dan haarzuiver en schaalgetrouw zijn. Tegelijkertijd kunnen diezelfde machines ook foto’s of scans (rasterbeelden) op groot formaat afdrukken in hoge kwaliteit. De klassieke scheidslijn tussen plotter en printer is daarmee verdwenen: feitelijk is een inkjetplotter niets anders dan een gespecialiseerde wide-format printer (grootformaatprinter).
Technische plotters vs. grafische plotters
Binnen de moderne inkjetplotters kunnen we ruwweg twee subcategorieën onderscheiden op basis van hun voornaamste toepassing: technische plotters en grafische plotters.
- Technische plotters zijn bedoeld voor CAD-tekeningen, bouwplannen, engineering-schema’s en andere lijntekeningen. Ze worden veel gebruikt door architectenbureaus, bouwbedrijven, ingenieurs en GIS-kantoren. Bij dit type plotter ligt de nadruk op nauwkeurige lijnen, correcte schaalsverhoudingen en snelheid bij het produceren van meerdere grote tekeningen. Technische plotters hebben doorgaans een beperkt aantal inkten (vier tot zes, vaak CMYK plus een extra zwart of grijs) en zijn geoptimaliseerd om dunne lijnen scherp af te drukken op standaard (onbekleed) papier. Bekende series in deze categorie zijn bijvoorbeeld de HP DesignJet T-serie en de Canon imagePROGRAF TX-serie. Deze machines kunnen doorgaans ook kleurvlakken en eenvoudige afbeeldingen printen, maar hun kleurnauwkeurigheid of artistieke kwaliteit is beperkter dan die van grafische modellen. Daarentegen zijn ze sneller en liggen de printkosten per pagina lager – belangrijke factoren in technisch/zakelijk gebruik.
- Grafische plotters (ook wel grootformaat fotoprinters genoemd) zijn gericht op de hoogst mogelijke afdrukkwaliteit in kleur, voor bijvoorbeeld posters, fotokunst en high-end grafisch ontwerp. Gebruikers zijn onder andere reclamebureaus, grafisch ontwerpers, printstudio’s en fotografen. Deze plotters hebben vaak extra inkten aan boord (zoals licht-cyaan, licht-magenta, meerdere zwarten of speciale foto-inktsets) om een groter kleurbereik en subtielere kleurovergangen te realiseren. Ze worden meestal gebruikt met hoogwaardige media: gecoat papier, fotopapier of canvas, om maximale scherpte en diepte in de prints te krijgen. Grafische modellen – bijvoorbeeld de Canon imagePROGRAF PRO-serie of de EPSON SC-P-serie – zijn soms iets minder snel en wat duurder in aanschaf, maar leveren wel schitterende kwaliteit. Ze kunnen technisch gezien ook lijnen en CAD-plannen printen, maar zijn daarvoor minder efficiënt en soms missen ze ondersteuning voor specifieke CAD-printtalen.
Samengevat: een moderne inkjetplotter kan allerlei soorten printwerk aan – van een bouwtekening tot een full-color foto – maar het loont om het model af te stemmen op je voornaamste gebruik. Heb je vooral technische tekeningen in zwart of basiskleur? Dan is een technische plotter de beste keuze (sneller en voordeliger). Maak je veel posters, foto’s of marketingmateriaal? Dan is een grafische plotter met uitgebreid kleurbereik geschikter.
Toepassingen: waar wordt een plotter voor gebruikt?
Plotters – oftewel grootformaat printers – worden tegenwoordig in uiteenlopende sectoren en voor diverse toepassingen ingezet.
Enkele belangrijke gebruiksgebieden zijn:
- Architectuur en bouw: Architecten en bouwkundigen gebruiken plotters om gedetailleerde bouwtekeningen, plattegronden en constructieschema’s op schaal af te drukken. Dankzij het grote formaat kan een compleet bouwplan vaak op één vel (bijvoorbeeld A0) geplot worden, wat handig is bij besprekingen of op de bouwplaats. Precisie is cruciaal: elke lijn en maatvoering moet kloppen om fouten in de uitvoering te voorkomen.
- Engineering en industrie: In ingenieursbureaus, fabrieken en R&D-afdelingen worden plotters gebruikt voor technische schema’s, machine-ontwerpen, elektrische schema’s en andere CAD-tekeningen. Ook bij productontwikkeling en prototyping is er behoefte aan grote technische prints om ontwerpen tastbaar te maken en te controleren. Grootformaat prints helpen ingenieurs om details te beoordelen die op een scherm wellicht over het hoofd worden gezien.
- GIS en cartografie: Voor kaartmateriaal en geografische informatiesystemen zijn plotters onmisbaar. Overheden, landmeters en GIS-specialisten printen grote landkaarten, stadsplattegronden en andere geo-informatie op formaat zodat zowel het grote geheel als de kleine details (coördinaten, legenda’s) goed leesbaar zijn. Kleurenplotters kunnen bovendien verschillende datalagen (bijv. bodemtype, hoogte, infrastructuur) duidelijk onderscheiden in een kaart.
- Kantoren en marketing: Steeds vaker staat er een plotter in algemene kantooromgevingen of bij marketingafdelingen. Ze worden gebruikt om bijvoorbeeld grote presentatiesheets, posters voor evenementen, infographics of visualisaties af te drukken. Een intern geprinte A0-poster voor een bedrijfsbijeenkomst of een beurs kan handig zijn. Marketing- en reclamebureaus gebruiken plotters ook voor proefprints van banners, displays en ander promotiemateriaal op groot formaat, voordat ze naar massaproductie gaan.
- Grafische vormgeving en signage: In de grafische industrie dienen plotters voor het maken van posters, banners, tentoonstellingspanelen en belettering. Signmaking-bedrijven en drukkerijen gebruiken grootformaat printers om spandoeken, winkelposters, billboardprints of voertuigstickers te produceren. Vaak is één grote print zonder naden beter dan het aan elkaar monteren van kleinere prints. Plotters bieden de mogelijkheid om direct op diverse materialen te printen, zoals vinyl, textiel en canvas, in hoge kwaliteit en kleur.
- Fotografie en fine-art: Professionele fotografen, fotolabs en kunstenaars maken gebruik van grafische fotoplotters om foto’s, kunstprints en reproducties op groot formaat te maken. Een fotoplotter met bijvoorbeeld 8 of 12 kleuren inkt kan subtiele kleurgradaties en hoge detailweergave leveren – essentieel voor galerieprints, exposities of de verkoop van limited edition kunstwerken. Er wordt dan vaak geprint op speciaal fotopapier of artistiek canvas voor optimaal resultaat.
- Overige toepassingen: Plotters duiken ook op in andere domeinen. Denk aan mode- en textielontwerp (patronen op papier printen of direct op stof), onderwijsinstellingen (technische universiteiten printen posters voor onderzoek en projecten), en musea of tentoonstellingsbouw (grote visuals voor presentaties). Zelfs bij het maken van voertuigwraps (autobestickering) worden vaak print- en snijplotters gecombineerd ingezet – eerst wordt de folie full-color geprint op een plotter, daarna uitgesneden in vorm.
Kortom, overal waar behoefte is aan grote, gedetailleerde prints komt een plotter van pas.
Merken, formaten en populaire modellen
De markt voor grootformaat plotters wordt gedomineerd door enkele bekende merken die ieder een breed scala aan modellen bieden. De belangrijkste namen zijn HP, Canon en Epson, die allen jarenlange ervaring hebben in printtechnologie. Ieder merk heeft series afgestemd op verschillende gebruiksscenario’s:
- HP staat bekend om de DesignJet-serie, met subreeksen als de T-serie (gericht op technische toepassingen, CAD/GIS) en de Z-serie (gericht op grafische kwaliteit, foto’s). Ook heeft HP de PageWide XL-serie geïntroduceerd, die met een vaste rij inkjetkoppen extreem hoge printsnelheden haalt (tot wel 10+ A1-pagina’s per minuut) – vooral nuttig voor productieomgevingen waar snelheid telt.
- Canon (waaronder ook Océ, dat door Canon is overgenomen) voert de imagePROGRAF-lijn. Voor technische gebruikers is er bijvoorbeeld de TX-serie en TM-serie, terwijl grafische gebruikers de PRO-serie foto-plotters hebben. Daarnaast heeft Canon ook LED/toner-gebaseerde plotters zoals de PlotWave en ColorWave voor zeer snelle output, met name in CAD/GIS-omgevingen.
- Epson richt zich sterk op grafische kwaliteit en fotografie met de SureColor P-serie (P van Photo) voor fine-art en foto-afdrukken. Voor CAD en technische toepassingen heeft Epson de SureColor T-serie (Technical). Epson staat bekend om zeer hoge resolutie en kleurgetrouwheid, wat ze geliefd maakt bij grafische professionals.
Andere merken die je kunt tegenkomen zijn bijvoorbeeld Roland en Mimaki (vooral in de signage/textielsector, met print&cut systemen en grootformaat eco-solvent of UV-printers), KIP en Ricoh (voor toner/LED grootformaatprinters, veelal voor technische toepassingen). Maar voor de meeste kantoor- en studiotoepassingen zul je met HP, Canon of Epson te maken hebben.
Formaten: Plotters worden vaak gecategoriseerd op basis van de maximale papierbreedte die ze aankunnen. Veelvoorkomend zijn A1-plotters en A0-plotters.
- Een A1-plotter heeft meestal een maximale rolbreedte van rond de 24 inch (61 cm), voldoende om een A1-tekening op de korte zijde te printen.
- Een A0-plotter is doorgaans ~36 inch breed (91-94 cm), genoeg voor een volledige A0 (84,1 × 118,9 cm) print, of twee A1’tjes naast elkaar.
Met een A0-machine kun je meestal ook kleinere formaten printen door een rol te wisselen of meerdere rollen in de machine te plaatsen. Sommige A0-plotters hebben bijvoorbeeld een dual-roll systeem, waarbij tegelijk een brede rol (A0 breedte) en een smallere rol (A2 of A1 breedte) geladen zijn – handig als je afwisselend groot en iets kleiner print. Verder bestaan er ook superbrede printers voor speciale toepassingen: 44 inch (±111 cm) en 60 inch (152 cm) fotoprinters zijn niet ongebruikelijk in de grafische wereld, bijvoorbeeld voor panoramische foto’s of displays. In de technische sector is A0 doorgaans het maximum dat nodig is.
Waar let je op bij het kopen van een plotter (grootformaat printer)?
Sta je op het punt om een plotter – oftewel een grootformaat printer – aan te schaffen? Dan is het belangrijk om het juiste model te kiezen dat past bij jouw beoogde gebruik. Enkele aandachtspunten en criteria om in gedachten te houden bij het plotter kopen:
Frequentie van gebruik
Hoe vaak en hoeveel ga je printen?
- Incidenteel gebruik: Als je maar af en toe iets print (bijvoorbeeld een paar tekeningen per week of per maand), volstaat meestal een instapmodel. Zo’n plotter is vaak betaalbaarder in aanschaf, maar heeft kleinere inktcartridges (die per ml inkt wat duurder kunnen zijn). Dat is geen probleem als je weinig verbruikt, want dan droogt de inkt eerder in dan dat je ze opmaakt.
- Regelmatig gebruik: Print je wekelijks of dagelijks meerdere grote prints, kies dan een middenklasse plotter die gebouwd is voor regelmatig gebruik. Deze hebben vaak wat robuustere onderdelen, grotere inkttanks en soms handige extras zoals een opvangbak/stapelaar voor prints. Ze kunnen de hogere werklast beter aan, wat zich uit in minder storingen en soepelere workflow.
- Intensief/professioneel gebruik: In omgevingen waar de plotter uren per dag staat te draaien (bijv. een repro-afdeling, kopieerwinkel of printshop) is een productieplotter aan te raden. Dit zijn de high-end modellen met zeer hoge printsnelheid, grote (en voordeliger geprijsde) inktreservoirs, en extra’s als automatisch snijden, stapelen en zelfreinigende printkoppen. De initiële investering is hoger, maar ze zijn ontworpen voor volume en continuïteit – stilstand door onderhoud wordt geminimaliseerd.
Type werk: technisch vs. grafisch
Zoals eerder besproken is het type output bepalend voor de keuze:
- Voornamelijk lijntekeningen en zakelijk tekenwerk: Denk aan bouwtekeningen, schema’s, plattegronden. In dit geval is een technische plotter ideaal. Die print zeer scherpe lijnen, vaak in hoge snelheid, en de inktkosten per lijntekening zijn laag. Kleurenondersteuning is aanwezig, maar beperkt (meestal CMYK) – genoeg voor kleuraanduidingen of eenvoudige renderings, maar niet bedoeld voor fotokwaliteit.
- Voornamelijk kleurrijke posters, presentaties of fotoprints: Dan is een grafische plotter geschikter. Die heeft meerdere kleuren inkt voor fraaie kleurverlopen en scherpe foto-afdrukken. Houd er rekening mee dat het printen van volle kleurvlakken meer inkt kost en trager kan zijn. Als je ook af en toe technische tekeningen doet, kun je overwegen of de grafische plotter “goed genoeg” lijnen print, of dat je die paar tekeningen extern laat printen. Andersom kan een technische plotter incidenteel best een poster printen, maar verwacht niet de allerbeste fotokwaliteit daarvan.
- Hybride behoefte: Sommige organisaties kiezen twee machines (bijv. een snelle 4-kleur plotter voor tekeningen + een 12-kleur fotoplotter voor presentaties en foto’s). Er komen ook steeds meer modellen die proberen beide werelden te bedienen (bijv. met 6 kleuren die een middenweg bieden). Inventariseer wat voor printopdrachten domineren en bepaal aan de hand daarvan je keuze.
Software, drivers en workflow
Controleer de compatibiliteit met de software die je gebruikt.
- Voor technische CAD-software is het handig als de plotter HPGL/2 (of een andere CAD-standaard) snapt, zodat lijntekeningen rechtstreeks en snel geprint kunnen worden. Veel technische plotters ondersteunen dit uit de doos.
- Grafische ontwerpers die met Adobe CC of andere DTP-software werken, hebben soms baat bij PostScript-ondersteuning in de printer voor complexe vectorbestanden. Sommige grootformaat printers bieden een optionele PostScript-module of RIP-software voor het optimaal verwerken van zware bestanden.
- Besturingssysteem & netwerk: Draait je ontwerpstation op Windows, macOS of Linux? Kijk na of de fabrikant geschikte drivers en netwerkondersteuning biedt voor jouw systeem. De meeste moderne plotters ondersteunen standaard protocollen (zoals PDF, JPEG, TIFF printen via drivers of webinterfaces). Ook zijn veel machines netwerkcompatible (Ethernet, WiFi) zodat ze door meerdere gebruikers gedeeld kunnen worden.
- Denk ook aan de toekomst: firmware-updates, cloud-printmogelijkheden, en eventuele beveiligingsfeatures (bijv. gebruikersauthenticatie op de printer). Zeker in grotere organisaties kan dat belangrijk zijn.
Kosten en verbruik
Naast de aankoopprijs moet je letten op de gebruikskosten:
- Inktkosten: Grootformaat inktcartridges kunnen prijzig zijn. Instap- en desktopmodellen hebben vaak kleinere cartridges die relatief duurder zijn per ml, maar dat is prima als je weinig print. Print je veel, dan loont het om een model te nemen met grotere inkttanks of bulk-inktsystemen, zodat de kosten per afdruk dalen. Soms zijn er ook goedkope alternatieve cartridges verkrijgbaar, alhoewel die bij professionele plotters minder gebruikelijk zijn dan bij kleine printers wordt het gebruik daarvan sterk afgeraden.
- Media (papier) kosten: Grootformaat papier (rollen) en speciaal media (fotopapier, canvas, backlit film, etc.) kosten ook meer dan standaard A4-papier. Overweeg welke media je nodig hebt en hun prijzen. Een breed assortiment aan ondersteunde media is een plus als je veelzijdig wilt inzetten.
- Onderhoud: Informeer naar vervangbare onderdelen en onderhoud. Printkoppen van inkjetplotters gaan bijvoorbeeld niet oneindig mee – sommige merken hebben verwisselbare printkoppen die je zelf kunt vervangen, bij andere moet een monteur komen. Ook zijn er onderdelen als reinigingscartridges, snijmesjes (voor ingebouwde snijders) en filters. Zorg dat je weet wat de onderhoudsinterval en -kosten ongeveer zijn. Een servicecontract kan voor kritische omgevingen het overwegen waard zijn, zodat je bij storingen snel hulp krijgt.
Conclusie
Een plotter is in essentie een grootformaat printer die het mogelijk maakt om zeer nauwkeurige en grote afdrukken te maken. Van de eerste penplotters in de 20e eeuw, die met krassende pennen tekeningen op papier toverden, tot de razendsnelle inkjet- en LED-plotters van nu: de technologie heeft een enorme ontwikkeling doorgemaakt. Tegenwoordig profiteren talloze sectoren – van bouw en techniek tot grafische industrie en fotografie – van de mogelijkheden die plotters bieden.
Sta je zelf op het punt om een plotter (grootformaat printer) aan te schaffen, dan is het belangrijk om goed na te denken over het beoogde gebruik en volume. Kies een model dat past bij jouw toepassingen: ga na of je voornamelijk technische lijntekeningen of veeleisend grafisch werk zult printen, hoeveel prints per week/maand je verwacht te maken, en welke resolutie/kleurechtheid je nodig hebt. Oriënteer je op de verschillende merken en series, lees eventueel reviews, en maak gebruik van de expertise van leveranciers (veel aanbieders hebben keuzehulpen of adviseren je persoonlijk). Met de juiste keuze zul je jarenlang profiteren van haarscherpe bouwtekeningen, indrukwekkende posters of schitterende fotoprints op groot formaat. En dan weet je voortaan precies wat men bedoelt met “een plotter”!